Eigenwijs
Deze column werd uitgesproken door Merel van der Vaart tijdens Night Shift op 29 februari 2024, die in het teken stond van museumteksten.
Wat is de rol van teksten?
Veel mensen denken dat ze informatie overbrengen. Kennis die uit het hoofd van de conservator (via de correctierondes van de educatoren) zo het hoofd van de bezoeker ingegoten kan worden. Als de tekst maar zó geschreven en ontworpen is dat de bezoeker de tekst daadwerkelijk leest. Niets is minder waar, zo blijkt uit onderzoek.
Tegenwoordig wordt er in Engelstalige literatuur nog zelden gesproken over education, tenzij het over scholenprogramma’s gaat. In plaats daarvan gaat het over learning. Een onderscheid waar wij met ons woord leren moeilijk vorm aan kunnen geven. Het is niet het museum dat de bezoeker iets leert. De bezoeker leert. En of dat is wat wij in gedachten hadden is nog maar de vraag. De term meaning making verwoordt dat ook zo mooi. Wij schrijven misschien de bordjes, de bezoeker ‘maakt’ betekenis. In het Nederlands zeggen we ‘geven’, wat de activiteit weer buiten de bezoeker plaatst. Jammer.
Om mezelf te herinneren aan de agency, de scheppende macht van de bezoeker, denk ik vaak aan het onderzoek dat Minda Borun en Katherine Adams deden in het Franklin Institute Science Museum in Philadelphia. Ze onderzochten hoe ze bezoekers konden helpen om te begrijpen dat zwaartekracht niet werd veroorzaakt door het draaien van de aarde. Ze maakten, al iteratief testend een installatie waarbij zowel zwaartekracht (naar de aarde toegetrokken worden) als de middelpuntvliedende kracht (naar buiten geslingerd worden door draaiing) onderzocht konden worden.
Gedurende de ontwikkeling van de installatie, lieten ze bezoekers de installatie uitproberen en de bijbehorende teksten lezen. Van de bezoekers die installatie niet hadden gebruikt dacht maar liefst 50% dat het draaien van de aarde de zwaartekracht veroorzaakt. Hier was dus nog een wereld te winnen.
Maar wat bleek? Wat ze ook probeerden, hoe ze de installatie ook veranderden, verbeterden, het percentage mensen dat na gebruik van de installatie nog steeds dacht dat zwaartekracht werd veroorzaakt door het draaien van de aarde bleef maar hangen rond de 33%.
De wetenschappers werden langzaam wanhopig. Ze schrijven: “In één versie was uitsluitend te lezen: Draaien zorgt niet voor zwaartekracht.” Kort, maar krachtig, zou je denken, maar: “Dit was buitengewoon onsuccesvol. Het woord ‘niet’ werd vaak gemist en het aantal mensen dat de twee fenomenen aan elkaar koppelde nam toe. In dit geval leken we het misverstand te onderwijzen!”
Uiteindelijk werd besloten om de gebruikelijk schrijfstijl en tekstopbouw helemaal los te laten. Ze kwamen tot de volgende tekst: “Separate and unequal forces. If the Earth stopped spinning, gravity would still hold us down. Can you prove it? (use the on/off switches)”
En ja! De barrière van 33% werd eindelijk gebroken. 75% procent van de bezoekers was er na het gebruik van de installatie zeker van dat het draaien van de aarde geen oorzaak was van de zwaartekracht. Maar, zoals de onderzoekers zelf aangeven: “De vraag blijft: wat is er aan de hand met die [overige] 25%?”
Niet alleen helpt dit onderzoek mij om voorzichtig te zijn met aannames over het gedrag van bezoekers en in plaats daarvan te proberen in hypotheses te denken. Het laat ook zien hoe kwetsbaar we ons kunnen voelen als we dit soort bezoekersonderzoek onderdeel maken van ons werk. Ik weet vrij zeker dat Borun en Adams achter gesloten deuren wel eens hebben uitgeroepen: “Hoezo begrijpen ze het niet?!” En misschien dachten ze: zijn we dan zo slecht in ons werk?
En natuurlijk is het antwoord: Nee. Ze zijn niet slecht in hun werk. Maar bezoekers zijn onvoorspelbaar en daarom loont het de moeite om altijd onderzoek te blijven doen. Ben je bezig met een tekst en loop je vast? Of vind je hem juist briljant? Loop de zaal op, vraag een paar bezoekers de tekst te lezen. Welke vragen roept hij op? Waar denken ze dat hij over gaat? Hebben ze tips? In mijn ervaring vinden bezoekers het alleen maar heel leuk om hun mening te kunnen geven en mee te denken. En ik geef deze tip net zo hard aan mezelf als aan jullie, want, full disclosure, eens was het mijn werk om naar allerhande zaken publieksonderzoek te doen. Tegenwoordig schrijf ik de teksten, kom ik veel te weinig mijn kantoor uit en is er altijd een deadline die ik dreig te missen.
Laten we allemaal proberen meer onderzoek te doen én dat met elkaar te delen.
